Wat verstaan we onder arbeidsvoorwaarden? Goede vraag. Je kunt die vraag grammaticaal beantwoorden: het zijn de voorwaarden waaronder een werknemer aan het werk gaat. Maar die uitleg schiet tekort in de tijd waarin ook het mobieltje van de zaak tot de arbeidsvoorwaarden wordt gerekend. Beter is: “het begrip arbeidsvoorwaarden verwijst naar alle afspraken en regelingen waar de werknemer, zodra hij een arbeidsovereenkomst is aangegaan, aanspraak op kan maken”. Een consequentie van deze interpretatie is overigens dat iets dat een arbeidsvoorwaarde is voor een werknemer in bedrijf A, dat nog niet hoeft de zijn voor een medewerker in bedrijf B. 
Iets minder abstract: uiteraard horen de beloning, vergoedingen, verlof en arbeidsduur tot de arbeidsvoorwaarden. Maar in de 21^e eeuw gaat het ook om zaken als duurzame inzetbaarheid, en plaats- en tijd onafhankelijk werken.
De kunst is het juiste arbeidsvoorwaardenpakket samen te stellen, dat goed past bij de onderneming en de werknemers. Daarbij is het zaak binnen de grenzen van de cao en de wet te blijven.
Ik heb ruime ervaring in het adviseren over harmonisatietrajecten, wijzigingen van de arbeidsvoorwaardenregeling, en vernieuwing van het arbeidsvoorwaardenpakket. Tevens grote ervaring in het lezen van cao's.

Wanneer komt een OR in aanraking met arbeidsvoorwaarden?

Een ondernemingsraad kan in diverse omstandigheden met arbeidsvoorwaarden van doen krijgen. De eerste is dat er geen cao is en de OR optreedt als “pseudo-vakbond”. De tweede is dat de cao veel regelruimte geeft en de OR en de bestuurder daar gebruik van willen maken.

Ook is het mogelijk dat er meerdere arbeidsvoorwaardelijke regelingen in de onderneming zijn en de bestuurder die wil harmoniseren.

Tenslotte kan een OR ook met arbeidsvoorwaardelijke regelingen te maken krijgen als “bijproduct” van een fusie of reorganisatie. Immers, soms krijgen medewerkers in die gevallen een lager gewaardeerde functie aangeboden. Of moet zelfs afscheid van hen worden genomen. Aanvullingen op het salaris en andere regelingen, liggen op het terrein van de arbeidsvoorwaarden.

Aandachtspunten voor de OR

• Een belangrijk aandachtspunt voor de OR is, dat de wetgever de OR mager heeft bewerktuigd op het gebied van arbeidsvoorwaarden. Met andere woorden: de bevoegdheden zijn zwak. Het is vaak verstandig om aanvullende afspraken te maken.
• Een ander punt betreft de werknemers. Die hebben de OR niet gemandateerd om namens hen over arbeidsvoorwaarden te onderhandelen. Het is in veel gevallen aan te raden om een uitspraak van de medewerkers.
• Tenslotte is er het punt van de binding. Werknemers zijn niet gebonden aan een afspraak tussen de ondernemer en de OR. Het is van belang om dit te onderkennen en aanvullende afspraken te maken.

Presentatie

Op een workshopdag van een uitgever heb ik een presentatie over OR & Arbeidsvoorwaarden gehouden.